1رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی
2بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، ایستگاه ملی تحقیقات لوبیای خمین، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اراک، ایران
3بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اراک، ایران
4بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اراک، ایران
5مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
6بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زنجان، ایران
7ایستگاه تحقیقات کشاورزی بروجرد، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، خرم‌آباد، ایران
8سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی، اراک، ایران
تاریخ دریافت: 19 تیر 1395،
تاریخ بازنگری: 26 مهر 1395،
تاریخ پذیرش: 21 فروردین 1396
چکیده
رقم غفار اولین‌بار در سال 1374 در قالب توده نسل F2 از مرکز تحقیقات بین‌المللی گیاهان گرمسیری (CIAT) وارد ایران شد.در سال‌های 1387 تا 1389 در آزمایش سازگاری که در سه منطقه خمین، بروجرد و زنجان انجام شد، از نظر عملکرد دانه در هر سه منطقه رقم غفار نسبت به شاهد محلی خمین برتر بود. در زنجان با عملکرد 4474 کیلوگرم در هکتار در خمین با عملکرد 2922 کیلوگرم در هکتار و در بروجرد با عملکرد 2965 کیلوگرم در هکتار نسبت به شاهد 1/27 درصد برتری داشت. در مجموع سه منطقه و طی سه سال نسبت به شاهد محلی خمین با عملکرد 3376 کیلوگرم در هکتار 8/25 درصد افزایش تولید نشان داد. سال 1381 به منظور ارزیابی مقاومت ژنوتیپ‌های لوبیا به آفت کنه دو لکه‌ای 36 ژنوتیپ لوبیا در قالب طرح لاتیس مستطیل بررسی شد. در این تحقیق رقم غفار جزء ژنوتیپ‌های با عملکرد بالا و دارای بالاترین عملکرد براساس شاخص ترکیبی مقاومت به کنه دولکه‌ای بود. در سال‌های 89-1388 آزمایش‌های تحمل به تنش خشکی انجام شد و عملکرد رقم غفار در هر دو شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی نسبت به شاهد صدری به ترتیب 2/25 و 57 درصد افزایش داشت. همچنین در سال 1389 پروژه تحقیقی ترویجی رقم غفار با عملکرد 5/2824 کیلوگرم در هکتار 27 درصد افزایش تولید داشت. در نهایت با توجه به آزمایشاتمتعدد رقم غفار از نظر عملکرد، سازگاری، بازارپسندی، مقاومت به آفت کنه دولکه‌ای و تحمل به خشکی نسبت شاهد صدری برتری نشان داد. رقم غفار دارای تیپ بوته2 ( ایستاده و رشد نامحدود)، کلاس تجاری Cranberry، وزن 100 دانه 40 گرم است.
B. Asadi2؛ A. Ghadiri2؛ MR. Lak3؛ M. Yousefi4؛ AA. Ghanbari5؛ E. Beizai5؛ M. Kamel6؛ MH. Kooshki7؛ H. Asteraki7؛ R. Poormatin8؛ M. Hatamabadi Farahani4؛
2Seed and Plant Improvement Research Department, Khomein National Bean Research Station, Markazi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Arak, Iran.
3Plant Protection Research Department, Markazi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Arak, Iran.
4Plant Protection Research Department, Markazi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Arak, Iran.
5Seed and Plant Improvement Institute Agricultural Research Education and Extension Organization, AREEO, Karaj, Iran.
6Seed and Plant Improvement Research Department, Zanjan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Zanjan, Iran.
7Borojerd Agricultural Research Station, Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Khorramabad, Iran.
8Jihad-e-Agricultural Organization of Markazi, Khorramabad, Iran.
چکیده [English]
Ghaffar cultivar was introduced during 1995 in the form of F2 generation from the International Research Center for Tropical (CIAT) for the first time. Adaptability tests were performed in three areas including Khomein, Boroujerd and Zanjan during 2008 to 2010 that line of Ghaffar was superior in compared to Khomein control. This cultivar in Zanjan by producing 4474 kg ha-1, Khomein 2922 kg ha-1 and Boroujerd by producing and 2965 kg ha-1, which was 32.1%, 16.1% and 27.1% respectively was superior than Khomein as control. Overall in 3 locations and 3 years Ghaffar produced 3376 kg ha-1 more grain yield than control that was about 25.8% increase in grain yield. During 2002 resistance of 36 bean genotypes evaluated to two-spotted mite in a rectangular lattice design. In this study, Ghaffar was the one of the genotype with high-yield and had the highest resistance to the two-spotted mite based on composite index of resistance. Drought tolerance tests were performed during 2009-2010 and yield of Ghaffar was higher than Sadri as control, in normal irrigation and drought stress by about 25.2 and 57% per hectare respectively. Also in 2010, research project extension was conducted and Ghaffar produced 2824.5 kg ha-1 which was 27% more than control. Finally, according to several tests, Ghaffar line in terms of yield, compatibility, marketing, pest resistance and drought tolerance showed superiority to Sadri control. Line Ghaffar has high yield with plant type 2 (indeterminate standing), business class Cranberi, 100-grain weight 40 grams.
کلیدواژه‌ها [English]
Chiti bean, Ghaffar and Variety
مراجع
1- اسدی ب (1390) گزارش نهایی پروژه مقایسه عملکرد و بررسی لاین‌های لوبیا چیتی. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی. شماره 40991، 44 صفحه
2- اسدی ب (1391) گزارش نهایی پروژه ارزیابی تحمل به تنش خشکی در ژنوتیپ های لوبیا چیتی. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی. شماره 42975، 43 صفحه
3- بی نام (1393) مرکز آمار و اطلاعات وزارت جهاد کشاورزی
4- دری ح‌ر، یوسفی م (1382) گزارش نهائی پروژه ارزیابی مزرعه‌ای وگلخانه‌ای مقاومت به کنه دونقطه‌ای در ژنوتیپ‌های لوبیا. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی. شماره 876، 38 صفحه
5- دری ح‌ر، قنبری ع‌ا، لک م‌ر، بنی‌جمالی م (1387) راهنمای لوبیا (کاشت، داشت، برداشت). نشر آموزش کشاورزی، 67 صفحه
6- دری ح‌ر، پورمتین ر (1391) مقایسه عملکرد لاین امیدبخش لوبیا چیتی ks-21191 با چیتی محلی در شرایط زارع. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی. شماره 131/90، 38 صفحه
7- غدیری ع، (1391) گزارش نهایی پروژه تعیین بهترین تاریخ کاشت و تراکم بوته در لاین‌های امیدبخش لوبیا چیتی. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی. شماره 40989، 51 صفحه
8- قنبری ع‌ا (1384) گزارش نهایی پروژه ارزیابی و مقایسه عملکرد مقدماتی لاین‌های لوبیا چیتی. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی. شماره 10328، 24 صفحه
9- لک م، دری ح‌ر (1388) گزارش نهایی پروژه شناسایی ژنوتیپ‌های مقاوم لوبیا به بیماری سوختگی باکتریایی معمولی لوبیا. مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی. شماره 636/89، 38 صفحه
10. Nienhuis J, Singh SP (1988) Genetics of seed yield and its components in common bean (Phaseolus vulgaris L.) of Middle American origin. I: General combining ability. Plant Breed. 101: 143-154
11. Schoonhoven AV, Pastor-Corrales MA (1994) Standard system for the evaluation of bean germplasm. CIAT. CAlli. 53p
12. Singh SP (2001) Breeding the genetic base of common bean cultivars: a review Crop Sci. 41: 659-1675
ابتدای صفحه