بیله سوار، رقم جدید عدس دانه درشت و متحمل به بیماری پژمردگی فوزاریومی برای کشت در مناطق دیم کشور

نوع مقاله : ترویجی

نویسندگان

1 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، همدان، ایران

2 مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران

3 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، ایران

4 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، لرستان، ایران

5 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کهکیلویه و بویر احمد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گچساران، ایران

6 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران

7 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان شمالی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیروان، ایران

8 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زنجان، ایران

9 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان قزوین، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، قزوین، ایران

چکیده

درشتی دانه یکی از خصوصیات بارز جهت بازارپسندی در عدس است. بیماری پژمردگی فوزاریومی مهم‌ترین بیماری تأثیرگذار در کاهش عملکرد عدس در ایران است. رقم بیله سوار (ILL6037) حاصل از تلاقی دو لاین ILL 4349 ×  ILL 4605 توسط محققان مرکز بین‌المللی تحقیقات کشاورزی در مناطق خشک (ICARDA) است. این ژنوتیپ طی سال‌های 1374 تا 1386 در آزمایش‌های مقدماتی، A تست، مقاومت در برابر پژمردگی آوندی فوزاریوم، سازگاری، تحقیقی- تطبیقی و تحقیقی-ترویجی در ایستگاه‌های تحقیقاتی و مزارع کشاورزان در کرمانشاه، لرستان، مغان، گچساران، مراغه، اردبیل، قزوین، خراسان شمالی و زنجان مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج، رقم بیله سوار با میانگین وزن صد دانه07/6 گرم اختلاف معنی‌داری با ارقام محلی، کیمیا و گچساران داشت. این رقم ضمن بازارپسندی بالا، پرمحصولی، از تحمل بالاتری به بیماری پژمردگی فوزاریومی نسبت به ارقام محلی و رقم کیمیا برخوردار است که برای کشت در مناطق دیم کشور توصیه می‌گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Bilehsevar, a New Large Seed Size and Tolerance to Fusarium Wilt Lentil Cultivar for Dryland Condition of Iran

نویسندگان [English]

  • SH. Sabaghpour 1
  • HR. Pouralibaba 2
  • A. Mehreban 3
  • H. Mostefayee 3
  • P. Pezeskhpour 4
  • R. Kerimizadeh 5
  • F. Seyedi 6
  • AA. Mahmoodi 7
  • Y. Ferayedi 2
  • M. Kamel 8
  • N. Alahyari 3
  • H. Baghdadi 9
  • MR. Shahab 2
1 Seed and Plant Improvement Research Department, Hamedan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Hamedan, Iran.
2 Dryland Agricultural Research Institute, AREEO, Maragheh, Iran.
3 Seed and Plant Improvement Research Department, Ardebil Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Ardebil, Iran.
4 Seed and Plant Improvement Research Department, Lorestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Khoramabad, Iran.
5 Seed and Plant Improvement Research Department, Kohkieloyeh and Boyorahmad Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Gachsaran, Iran.
6 Seed and Plant Improvement Research Department, Golestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Gonbad, Iran.
7 Seed and Plant Improvement Research Department, Northen Khorasan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Shirvan, Iran.
8 Seed and Plant Improvement Research Department, Zanjan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Zanjan, Iran.
9 Seed and Plant Improvement Research Department, Ghazvin Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Ghazvin, Iran
چکیده [English]

Large seed size in lentil is one of major factors for high market acceptance. Fusarium wilt (Fusarium oxysporum f.sp. lentis) is a major yield reducer for lentil in Iran. Bilehsevar cultivar (ILL6037) developed from a cross between ILL 4605 and ILL 4349 made at Tel Hadya, the main research station of ICARDA. ILL6037 was evaluated in Lentil International Yield Trial-Large seed size (LIYT-L-96), A-test, Fusrarium wilt evaluation, Adaptation Yield Trial, On-farm, and Joint Extension-Research trials conducted at research station and farmers field in Kermanshah, Lorestan, Moghan, Gachsaran, Maragheh, Ardebil, Qazvin, North Khorasan and Zanjan during 1995-2007 cropping seasons. The result showed that Bilehsevar cultivar was significantly superior with having 6.07 gram of 100-seed weight than improved lentil varieties (Kimiya and Gachsaran) and local check.  Nevertheless Bilehsevar cultivar have high market acceptance and high potential yield, also is higher tolerance to fusarium wilt than local variety and Kimiya.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tolerance to fusarium wilt
  • large seed size
  • Lentil and Yield

مراجع

1- بی‌نام (1394) آمارنامه کشاورزی سال زراعی 93-1392 وزارت جهاد کشاورزی. معاونت برنامه‌ریزی و افتصادی، 156 صفحه
 
 
2- پور علی بابا ح‌ر (1383) گزاذش نهایی پروژه ارزیابی ارقام و لاین‌های پیشرفته عدس در برابر بیماری پژمردگی فوزاریومی در گلخانه و مزرعه. مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم، شماره 371/83، 8 صفحه
 
 
3- پور علی بابا ح‌ر، صباغ‌پور س ح، مهربان ا، اصغری س (1387) گزینش لاین‌های جدید عدس مقاوم به بیماری پژمردگی فوزاریومی با عامل Fusarium oxysporum f.sp lentis برای منطقه بیله سوار مغان. مجله نهال و بذر 24 (3): 444-429
 
 
4- شبیری س، مصطفایی ح، شهاب م‌ر، کامل م (1394) بررسی سازگاری پایداری عملکرد لاین‌های پیشرفته عدس در شرایط دیم مناطق سردسیر ایران. مجله به نژادی نهال و بذر 1-31 ( 3): 508-491
 
 
5- صباغ‌پور س‌ح (1384)گزارش نهایی پروژه بررسی ومقایسه محصول و تعیین سازگاری ارقام عدس در کشت پاییزه. مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم. شماره 933/84، 59 صفحه
 
 
6- صباغ‌پور س‌ح، امیری ع، حسنپور حسنی م، فرایدی ی، شهاب م‌ر (1375) نتایج تحقیقات به نژادی حبوبات دیم سال زراعی 75-1374. مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم، 131 صفحه
 
 
7- صباغ‌پور س‌ح (1385) تجزیه پایداری عملکرد دانه لاین‌های عدس در کشت پاییزه در شرایط دیم. مجله علوم زراعی ایران 8 (4 ): 322-312
 
 
8- صباغ پور س ح (1386) گزارش نهایی پروژهمقایسه عملکرد و خصوصیات زراعی لاین امید بخش عدس (IIL 6037) با رقم محلی. موسسه تحقیقات کشاورزی دیم، شماره 606/87 ، 14 صفحه
 
 
9- صباغ‌پور س‌ح ( 1387) گزارش نهایی پروژه ارزیابی مدیریت‌های زراعی در افزایش عملکرد عدس در اراضی دیم در مزرعه زارعین در حوزه کرخه، شماره 594/87 ، 29 صفحه
 
 
10- صباغ‌پور س ح (1389) گزارش نهایی پروژه بررسی خصوصیات زراعی، عملکرد و سازگاری ژنوتیپ‌های عدس در مناطق معتدل، نیمه‌گرمسیری و گرمسیری در شرایط دیم، شماره 1421/89‌، 61 صفحه
 
 
11- صباغ‌پور س ح، پزشکپور پ، سرپرست ر، صفی‌خانی م، هاشم بیگی ع (1389) مطالعه پایداری عملکرد دانه در ژنوتیپ‌های نخود در کشت پاییزه در شرایط دیم. مجله نهال و بذر
1-26 (2): 191-171
 
 
12- صباغ‌پور س ح، صفی‌خانی م، پزشکپور پ، جهانگیری ع، سرپرست ر، کرمی ا، پور‌سیاه بیدی م م، شهریاری د، محمودی ف، کشاورز ک (1389) آزاد، رقم جدید نخود برای مناطق معتدل و نیمه‌گرمسیری ایران در شرایط دیم. مجله نهال و بذر 1-26 (2): 295-293
 
 
13- صباغ‌پور س ح، سیدی ف، محمودی ع ا، صفی‌خانی م، پزشکپور پ، رستمی ب، کاملم، فرایدی ی،الهیاری ن، پور‌سیاه بیدی م م، کانونی ه،محمودی ف، پور‌علیباباح، کرمی ا، جهانگیری ع (1392) کیمیا، رقم جدید پرمحصول عدس برای مناطق معتدل سرد و نیمه‌گرمسیر در شرایط دیم کشور. مجله به‌نژادی نهال و بذر1-29 (2): 399-397
 
 
14- صباغ‌پور س ح (1393) سند ملی راهبردی تحقیقات حبوبات کشور. سازمان نشر وانتشارات، 412 صفحه
مصطفایی ح (1380)گزارش نهایی پروژه بررسی و مقایسه عملکرد ارقام عدس دانه درشت در شرایط دیم. مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم، شماره 385/80 ، 16صفحه
 
 
15- مقدم ع، دهقانپور ز (1380) ارتباط بین آماره‌های مختلف پایداری در آزمایش‌های مقایسه عملکرد ذرت. نهال و بذر 17: 338-329
 
16- Booth C (1977) Fusarium-laboratory guide to the identification of the major species. Common wealth Mycological Institute, Kew, Surrey, England, 58 p
 
 
17- Erskine W, Bayaa B (1990) A Screening technique for resistance to vascular wilt in lentil. Arab J. Plant Protec. 8: 30-33
 
 
18- Erskine W, Bayaa B (1996) Yield loss, incidence and inoculum density associated with vascular wilt of lentil. Phytopathology Mediterranen 36: 24-32
 
 
19- FAO (2013) UN Food and Agriculture Organization. http://faostat.fao.org/site/291/default.aspx
 
 
20- Francis TR, Kannenberg GN (1978) Yield stability studies in short-season maize.1.  A descriptive method for grouping genotypes. Can. J. Plant Sci. 58: 1029-1034
 
 
21- Kannaiyan Y (1974) Studies on the control of lentil wilt. Ph.D Thesis, G. B. Pant University of Agriculture and Technology, Pantager, India
یافته‌های تحقیقاتی در گیاهان زراعی و باغی
دوره 5، شماره 1
اردیبهشت 1395
صفحه 35-45

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 11 اسفند 1394
  • تاریخ بازنگری: 20 فروردین 1396
  • تاریخ پذیرش: 10 بهمن 1395

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار