عادل، رقم جدید نخود دیم برای کاشت پاییزه در مناطق معتدل سرد و نیمه گرمسیری کشور

نوع مقاله : آزاد سازی رقم

نویسندگان

1 مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور

2 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی

3 مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، کرج

4 محققین مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور

5 کارشناس ترویج کشاورزی استان کرمانشاه

چکیده

یکی از مشکلات مهم زراعت نخود دیم در کشور، کشت ارقام و توده‌های بومی و کمبود ارقام اصلاح شده می‌باشد. رقم عادل قالب از خزانه بین‌المللی مقایسه عملکرد (CIEN-W) در سال ‌زراعی81-1380 در مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور انتخاب گردید. این رقم طی انجام آزمایشات متعدد در ایستگاه‌های تحقیقاتی مختلف، در کشت پاییزه در مناطق کرمانشاه، لرستان، ایلام، گچساران، شیروان، گلستان، ارومیه و کردستان مورد ارزیابی قرار گرفته و به علت داشتن خصوصیات زراعی مطلوب نظیر عملکرد دانه بیشتر (1694کیلوگرم در هکتار) در مزرعه زارعین در مرحله تحقیقی- ترویجی و برتری 70 درصدی نسبت به رقم آزاد، پایداری عملکرد در شرایط دیم، مقاومت به بیماری برق‌زدگی و بیشتر بودن وزن صد دانه در مقایسه با ارقام شاهد (آزاد، آرمان و رقم محلی)، تیپ بوته ایستاده و ارتفاع مناسب جهت برداشت ماشینی، انتخاب و برای کاشت در مناطق معتدل و نیمه گرمسیری کشور معرفی ‌گردید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Adel, a New Rainfed Chickpea Cultivar for Autumn Planting Under Moderate Cold and Semi-warm Regions of Iran

نویسندگان [English]

  • A. Jahanghiri 1
  • D. Sadeghzadeh- Ahari 1
  • M. Safikhani 2
  • P. Pezeshkpour 2
  • A. Saeid 2
  • R. Sarparast 2
  • SH. Sabaghpour 2
  • R. Karimizadeh 2
  • D. Shahriari 3
  • N. Bahrami 1
  • A. Shabani 4
  • AA. Mahmoudi 2
  • F. Mahmoudi 1
  • M. Armyion 2
  • H. Kanouni 2
  • M. Mahdiyeh 1
  • B. Dehnavi 5
  • F. Etezadi 5
  • MS. Mohammadi 5
چکیده [English]

Using landraces and lacking new improved cultivars is one of the most important problems in chickpea rainfed cultivation in Iran. Adel cultivar was selected from International Chickpea Nursery (CIEN-W) in Dryland Agricultural Research Institute (DARI) in 2001-2002. The new cultivar, was evaluated and tested in different yield trials in autumn planting, at different Dryland Agricultural Research Stations (Kermanshah, Ilam, Ghachsaran, Shirvan, Gholestan, Urima and Kordestan). On-farm study results showed that the means of grain yields for Adel and Azad cultivars were 1694 kg/ha and 996 kg/ha respectively. Adel cultivar can be recommended in autumn planting under moderate cold and semi warm rainfed conditions of Iran, because of  suitable agronomic traits such as resistance to Ascochyta blight disease, erect plant type (suit for mechanical harvesting) and high 100 seed weight.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Chickpea
  • cultivar
  • Rainfed
  • yield
  1. 1- ارادتمند اصلی د، مهرپناه ح (1388) زراعت حبوبات و تثبیت نیتروژن. انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه. 289 صفحه

    2-  بی نام (1393) آمارنامه کشاورزی (جلد اول: محصولات زراعی سال زراعی 91- 90). انتشارات دفتر آمار و فن‌آوری اطلاعات وزارت جهاد کشاورزی، 82 صفحه

    3- بی‌نام (1391) دستورالعمل فنی کشت محصولات زراعی دیم برای مقابله با عوامل نامساعد اقلیمی و افزایش پایداری تولید در مناطق مختلف دیم کشور. انتشارات مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور. 33 صفحه

    4- پارسا م، بـــاقری ع (1387) حبـوبــات. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد. 524 صفحه

    5- جهانگیری ع (1384) گزارش نهایی پروژه بررسی صفات زراعی و عملکرد لاین‌های نخود سفید
    در آزمایشات مقایسه عملکرد داخلی. انتشارات معاونت مؤسسه  تحقیقات کشاورزی دیم.
    شماره 119/84 . 25 صفحه

    6- جهانگیری ع (1388) گزارش نهایی پروژه بررسی لاین‌های امید بخش جدید نخود کابلی در مزارع زارعین. انتشارات معاونت مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم. شماره 1049/88 . 22 صفحه

    7- جهانگیری ع (1389) گزارش نهایی پروژه بررسی خصوصیات زراعی و عملکرد لاین‌های امید بخش نخود کابلی در مزارع زارعین در شرایط دیم. انتشارات معاونت مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم. شماره 1732/89 .24 صفحه

    8- شهریاری د (1391) گزارش نهایی پروژه ارزیابی مقاومت ارقام امید بخش نخود نسبت به نژادهای Ascochyta  rabiei. انتشارات مؤسسه تحقیقات آفات و بیماری‌های گیاهی. شماره 2716.
    45 صفحه

    9- صادق زاده اهری د (1389) نتایج تحقیقات به‌نژادی حبوبات دیم. انتشارات مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور. 128 صفحه

    10- صادق‌زاده اهری د ، جهانگیری ع، سعید ع، کانونی ه، کریمی زاده ر، پزشکپور پ، فرایدی ی، محمودی ع، شبیری س س، مصطفایی ح، صباغ‌پور س ح، کرمی ا، رستمی ب، علی‌پور س، اشرفی ج، آرمیون م، بهرامی ن، پورعلی بابا ح ر، مهدیه م، شهاب م ر، خیرگو م (1392) گزارشی از دستاوردهای بیست ساله تحقیقات حبوبات دیم درکشور. 724-721. پنجمین همایش ملی حبوبات ایران. 12 اسفند 1392. کرج. ایران

    11- صباغ پور س ح (1387) گزارش نهایی پروژه  بررسی خصوصیات زراعی و سازگاری لاین‌های نخود تیپ کابلی در کشت پاییزه. انتشارات مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور. شماره 289/87. 50 صفحه

    12- صباغ پور س ح، رستمی ب،فرّی ف (1381) نتایج تحقیقات به‌نژادی حبوبات دیم. انتشارات معاونت مؤسسه  تحقیقات کشاورزی دیم. شماره 423/81. 168 صفحه

    13- صباغ پور، س ح، محمودی ف (1382) نتایج تحقیقات به‌نژادی حبوبات دیم. انتشارات معاونت مؤسسه  تحقیقات کشاورزی دیم. شماره 577/82. 177 صفحه

    14- صباغ پور، س ح، محمودی ف (1383) نتایج تحقیقات به‌نژادی حبوبات دیم. انتشارات معاونت مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم. شماره 838/83. 178 صفحه

    15- صباغ‌پور س ح (1392) مشکلات عمده و توصیه‌های فنی برای افزایش تولید حبوبات دیم در مناطق سرد کشور. 18-13. پنجمین همایش ملی حبوبات ایران. 12 اسفند 1392. کرج. ایران

    16- غفاری ع (1388) راهکارهای افزایش تولید در دیم‌زارهای کشور. انتشارات سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی. 91 صفحه

    17- گنجی م ص، عثمانی س، قصابی م (1392)بررسی وضعیت تولید نخود در ایران و چشم‌انداز آینده آن. 124-121. پنجمین همایش ملی حبوبات ایران. 12 اسفند 1392. کرج. ایران

    18- مجنون حسینی ن (1392) وضعیت و نقش حبوبات در کشاورزی ایران. 11-1. پنجمین همایش ملی حبوبات ایران. 12 اسفند 1392. کرج. ایران

    19- مقدم ع (1382) گزینش همزمان برای عملکرد و پایداری و مقایسه آن با آماره‌های مختلف پایداری. مجله نهال و بذر 19: 13-1

    1. Singh KB, Reddy MV (1991) Advances in disease resistance breeding in chickpea. Adv. Agro. 45: 191-222