چالش‌ها و راهکارهای افزایش کارایی مصرف آب گیاهان زراعی در ایران

نویسنده

مؤسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، کرج

چکیده

از شاخص‌های اساسی در تعیین کارایی استفاده از آب جهت تولید محصولات کشاورزی، شاخص کارایی مصرف آب می‌باشد. در منابع علمی این شاخص در مقیاس‌های مدیریتی گیاه، مزرعه، شبکه آبیاری، و یا حوضه آبریز تعریف و بررسی شده است. گیاه به تنهایی نقش مهمی در استفاده بهینه از آب و افزایش کارایی مصرف آب کشاورزی دارد. مقاومت گیاه به تنش‌های محیطی (نظیر کم آبی، شوری، گرما و غیره)، و سایر عوامل فیزیولوژیکی گیاهی تأثیر‌گذار بر تولید زیست توده و عملکرد نهایی به ازای واحد آب مصرفی، تماماً می‌توانند بر کارایی مصرف آب در مقیاس گیاه تأثیر‌گذار باشند. در این مقاله ضمن تشریح مفهوم و روابط کارایی مصرف آب گیاه و چالش‌ها و راهکارهای بهبود آن، نتایج تحقیقات مختلف در این زمینه در کشور به صورت جمع‌بندی ارایه و تحلیل شده است. برای افزایش کارایی مصرف آب محصولات کشاورزی، گیاه نقش اساسی در کنار سایر اقدامات صرفه‌جویی آب ایفا می‌نماید. برنامه‌ها و اقدامات کاهش آب مصرفی و افزایش عملکرد باید به طور همزمان و مرتبط با هم باشند. این رویکرد برای افزایش کارایی مصرف آب، رویکرد علمی‌تر و عملی‌تر برای نیل به اهداف برنامه‌های توسعه در کشور و امنیت غذایی از منابع محدود آب آبیاری می‌باشد. علاوه بر اقدامات فنی مرتبط، همچنین مهمترین فاکتور در بالا بردن کارایی مصرف آب گیاه، مدیریت زراعی بوده و مهارت و دانش فنی کشاورز نقش کلیدی در این زمینه ایفا می‌نماید.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Challenges and Approaches for Enhancing of Water Use Efficiency in Field Crops in Iran

نویسنده [English]

  • Nader Heydari
Iranian Agricultural Engineering Research Institute Karaj, Iran.
چکیده [English]

Crop’s water use efficiency (WUE) is one of the major indices for the efficient use of water for crop production in agriculture. Based on scientific literatures, the concept of WUE has been defined in all crop management, Farm/Field, and water Basin/irrigation network domains. Plant in particular, plays an important role in the efficient use of water and enhancement of WUE. Plant resistance to environmental stresses (e.g., drought, salinity, and heat stresses) and other plant physiological factors affecting biomass and yield in terms of water unit consumption, all could influence WUE in an individual plant scale. In this paper, the concept of crop WUE and associated challenges and approaches for enhancing WUE will be discussed through review analyzing of farmer’s fields and experimental result of WUE research projects in Iran. To enhance WUE crop plays a major role beside other water saving approaches. Therefore the related approaches and actions towards efficient enhancing of WUE should be linked and interrelated. Applying this kind of methodology is more practical and scientific achievements aiming food security with regard to limited water sources and development programs in Iran. In addition to the related technical concepts, field management and farmer’s knowledge and skills were considered key issues affecting WUE.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Approach
  • challenge
  • Efficiency
  • plant
  • and Water Use