گندم رصد سازگار با دیم‌زارهای سردسیر استان‌های اردبیل و آذربایجان‌شرقی

نویسندگان

1 استاد، مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران.

2 دانشیار، مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران.

3 استادیار، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کردستان، ایران.

4 محقق، مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران.

5 کارشناس ارشد، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اردبیل، ایران.

6 استادیار، مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران.

7 دانشیار، مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران

8 مربی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان شمالی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیروان، ایران.

9 کارشناس ارشد، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زنجان، ایران.

10 کارشناس ارشد، مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مراغه، ایران.

چکیده

گندم رصد از تلاقی گندم سرداری (Sefid)با لاین خارجیFenkang15  ایجاد و به علت وجود ویژگی‌های زراعی مناسب در آزمایشات دیم انتخاب و برای کاشت در برخی مناطق سردسیر دیم معرفی شد. عملکرد دانه بیشتر و سازگاری آن با مناطق سرد اردبیل و شمال استان آذربایجان‌شرقی موجب استقبال کشاورزان دیم کار از این رقم شده است. میانگین عملکرد دانهرقم رصد و شاهدهای سرداری و آذر2 در ایستگاه‌های اردبیل و مراغه به ترتیب 2547، 2152 و 2196 کیلوگرم در هکتار بود،که رقم رصد بیش از 351 کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه بیشتری (17 درصد) نسبت به شاهدها داشت. میانگین وزن هزار دانه ارقام رصد، سرداری و آذر2 به ترتیب 39، 37 و 35 گرم بود. رقم رصد در سال زراعی 83-1382 در آزمایش آنفارم در منطقه اردبیل با تولید 3570 کیلوگرم در هکتار نسبت به رقم سبلان (1405 کیلوگرم در هکتار) برتری معنی‌داری (154 درصد برتری) داشت. براساس نتایج رقم رصد از سازگاری و پایداری تولید برخوردار است و می‌تواند به دلیل دارا بودن ویژگی‌هایی از جمله عملکرد دانه و وزن هزار دانه بیشتر، کیفیت خوب نانوایی، تحمل به بیماری زنگ زرد، مقاومت به سرما موجب افزایش و پایداری تولید گندم دیم در دیم‌زارهای منطقه شمال‌غرب کشور شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Rasad Adoptive Wheat Cultivar for Planting in Cold Drylands of Ardebil and East Azerbaijan Provinces

نویسندگان [English]

  • Mozafar Roostaei 1
  • D. Sadeghzadeg-ahari 2
  • E. Roohi 3
  • M. Hasanpour-Hosni 4
  • G. Abedi asl 5
  • I. Eskandari 6
  • R. Haghparast 7
  • M. Masoudahmadi 8
  • K. Soleimani 9
  • R. Eslami 10
  • R. Rezaei 10
1 Professor,Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Maragheh, Iran
2 Associate Professor, Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Maragheh, Iran
3 Assistant Professor, Kordestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Kordestan, Iran
4 Researcher, Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Maragheh, Iran
5 Researcher, Ardabil Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Ardabil, Iran
6 Assistant Professor, Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Maragheh, Iran
7 Associate Professor,Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Maragheh, Iran
8 Researcher, Khorasan Shomali Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Shirvan, Iran
9 Researcher, Zanjan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center (AREEO), Zanjan, Iran
10 Researcher,Dryland Agricultural Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Maragheh, Iran
چکیده [English]

Rasad was generated by crossing between Fenkang15 and Sardari (Sefid local variety) and based on its appropriate agronomic traits under rainfed trials was released for cultivation in rainfed condition in some areas of cold regions. Its higher grain yield and adaptability was favoured its cultivation in cold areas of Ardabil and north of East Azarbaijan. Means of grain yield for Rasad, Sardari and Azar2 in Ardabil and Maragheh were 2547, 2152 and 2196 kgh-1, respectively, during 1999-2013 cropping season. Results showed that the means of 1000 Kernel weight for Rasad, Sardari and Azar2 were 39, 37 and 35 gr. respectively. On farm study showed that new cultivar had higher grain yield (3570 kgh-1) compared with Sabalan (1405 kgh-1) under farmer field in Ardabil. Based on these results, theRasad cultivar with high tolerant to cold and drought stresses and grain yield adaptability and stability was suitable cultivar for planting in the cold drylands of Ardabil and East Azerbaijan provinces.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bread wheat
  • Rasad
  • Specific Adaptation
  • Dryland Areas
1-    اسکندری، ا.، و روستایی، م. 1386. تعیین مناسب‌ترین عمق کاشت برای ژنوتیپ‌های گندم نان در شرایط دیم سردسیر مراغه. نهال و بذر، 23(3) : 357-371.
 
 
2-    بی نام. 1376. نتایج تحقیقات گندم دیم. انتشارات موسسه تحقیقات کشاورزی دیم.
 
 
3-    بی نام. 1377. نتایج تحقیقات گندم دیم. انتشارات موسسه تحقیقات کشاورزی دیم.
 
 
4-    بی نام. 1378. نتایج تحقیقات گندم دیم. انتشارات موسسه تحقیقات کشاورزی دیم.
 
 
5-    بی نام. 1395. نتایج تحقیقات گندم دیم. انتشارات موسسه تحقیقات کشاورزی دیم.
 
 
6-     بی نام. 1392. آمارنامه کشاورزی سال زراعی 1392. انتشارات دفتر آمار و اطلاعات وزارت جهاد کشاورزی. صفحات 1-30.
 
 
7-    بی نام. 1393. دستورالعمل فنی زراعت محصولات زراعی دیم. انتشارات موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور.
 
 
8-    حسن‌پورحسنی، م. 1385. گزارش نهایی پروژه ارزیابی مقاومت ارقام و لاین‌های پیشرفته گندم دیم نسبت به بیماری زنگ زرد گندم. انتشارات مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، شماره 1065، مورخ 21/11/86 ، 26 صفحه.
 
 
9-     حسن‌پورحسنی،م. 1386. گزارش نهایی پروژه ارزیابی مقاومت ارقام و لاین‌های پیشرفته گندم دیم نسبت به بیماری زنگ قهوه‌ای گندم . انتشارات مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور، شماره 876، مورخ 1/10/87 ، 34 صفحه.
 
 
10-           روستایی، م.، و صادقی، ا. 1378. عوامل موثر در کاهش زیان‌های ناشی از خشکسالی گندم دیم. موسسه تحقیقات کشاورزی دیم.
 
 
11-           روستایی، م.، و محفوظی، س. 1382. مقایسه میزان مقاومت به سرما در ارقام گندم نان ((T riticum aestivum L.، گندم سختTriticum turgidum L.  var durum)) و جو گونه ((Hordeum vulgare L.. انتشارات موسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور.
 
 
12-           روستایی، م. 1394. دومین گزارش ساماندهی دیم‌زارها. موسسه تحقیقات کشاورزی دیم.
 
 
13- روستائی، م.، صادق‌زادهاهری، د.، حسن‌پورحسنی، م.،زادحسن، ا.، حق‌پرست، ر.، آقائی سربرزه، م.،نادرمحمودی، ک.،روحی، ا.، احمدی، م. م.، اسکندری، ا.، فیضی‌اصل، و.، ولی‌زاده، غ.، عبدالرحمانی، ب.،سلیمانی، ک.،پاشاپور، ه.، پورسیاهبیدی، م. م.، عابدی اسکوئی، م.، وعابدیاصل، غ. 1389. رصد، رقم جدید گندم نان زمستانه برای مناطق سرد و سرد معتدل دیم ایران. مجله به‌نژادی نهال و بذر 1(26): 433-435.