درگزی 93، رقم جدید خربزه برای کشت در مناطق گرم و معتدل

نوع مقاله : ترویجی

نویسندگان

1 بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

2 پژوهشکده سبزی و صیفی، مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

3 بخش تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد، ایران

4 بخش ترویج و مشارکت مردمی، سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی، مشهد، ایران

چکیده

خربزه درگزی یکی از جمعیت‌های مهم استان خراسان رضوی است که کیفیت بالایی از نظر میزان قند(15 تا 17 درصد مواد جامد محلول) و خوش طعمی دارد. رنگ پوست میوه خربزه درگزی روشن و سفید مایل به زرد و دارای خطوط سبز رنگ می‌باشد. از نظر شکل حالت کشیده دارد و به همین دلیل بازارپسندی خوبی داشته و نسبت به سایر ارقام متقاضیان بیشتری دارد. در اولین مرحله آزمایش صفات مختلف و سازگاری جمعیت‌های خربزه استان درمناطق مختلف در سال‌های 1377 الی 1380 به مدت چهار سال در شهرستان‌های مشهد، تربت جام و بیرجند مورد ارزیابی قرار گرفت. جمعیت خربزه درگزی در بین جمعیت‌های مورد مقایسه دارای برخی از صفات بسیار مطلوب مانند درصد قند بالا (بریکس)، کیفیت مطلوب و طعم خاص، شکل مناسب میوه و مقاومت نسبی به مهم‌ترین آفت خربزه یعنی مگس خربزه بود. در مرحله بعد پروژه جهت بهبود صفات زراعی درجمعیت بومی خربزه درگزی از سال 1385 تا 1389 به مدت پنج سال در شهرستان‌های مشهد و گناباد اجرا گردید.روش اصلاحی مورد استفاده روش گزینش بوته به ردیف بود.مزرعه به روش گاردنر شبکه‌بندی شد.با رسیدن میوه‌ها در سال اول10 درصد بوته‌های مطلوب از هر کرت انتخاب گردیدند. میوه‌های انتخابی جداگانه بذرگیری و شماره‌گذاری شدند. در سال دوم نیمی از بذر هر کدام از شماره‌ها در انبار نگهداری و نیمی دیگر در یک ردیف به طول 20 متر کشت گردیدند تا علاوه بر بررسی صفات، با یکدیگر نیز مورد مقایسه قرار گیرند. پس از انتخاب شماره‌های برتر در پایان سال دوم ، بذرآنها از انبار خارج و مخلوط گردید تا در سال بعد کشت شود. در سال سوم بذر آنها کشت شد و با توجه به اینکه جمعیت به دست آمده از خلوص یکنواختی خوبی برخوردار نبوند، یک دوره 3 ساله دیگرکار اصلاحی همانند دور اول تکرار شد. درپایان سال پنجم جمعیت اصلاح شده با جمعیت اولیه با استفاده از آزمون t مقایسه شد.در پایان دو دوره گزینش، جمعیت اصلاح شده از درصد بالای صفات مطلوب برخوردار بود. نتایج حاصله نشان داد که برنامه اصلاحی باعث بهبود بسیاری از صفات کمی و کیفی جمعیت اولیه خربزه درگزی شده است. جمعیت پیشرفته دارای یکنواختی، عملکرد و درصد قند بالا می‌باشد. تعداد میوه در بوته و متوسط وزن میوه نسبت به جمعیت اولیه بیشتر است.جمعیت بدست آمده از این مرحله به عنوان جمعیت اصلاح شده که یکنواختی و برتری آن در رابطه با صفات فوق مشخص بود، تکثیر و هسته بذری مادری آن تهیه گردید.در مرحله آخر از برنامه اصلاحی و در سال 1391، طی مدت دو سال پروژه تحقیقی - ترویجی بررسی و مقایسه جمعیت اصلاح شده درگزی با جمعیت درگزی بومی (شاهد) در دو منطقه گناباد و تربت جام اجرا گردید. نتایج نشان داد که جمعیت پیشرفته خربزه درگزی با عملکرد 19 تن در هکتار قابل رقابت با جمعیت بومی بوده و نسبت به آن 5/8 تن افزایش عملکرد داشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Dargazi 93, a New Melon Cultivar Suitable for Cultivation in Tempereate- Warm Areas of Iran

نویسندگان [English]

  • AR. Sobhani 1
  • R. Rafezi 2
  • A. Kakhki 1
  • H. Rahimi 3
  • M. Dadmand 1
  • H. Rohani 4
  • B. Vafaee 1
1 Seed and Plant Improvement Research Department, Khorasan Razavi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Mashhad, Iran.
2 Vegetable Research Center, Horticultural Sciences Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Karaj, Iran.
3 Forests and Rangelands Research Department, Khorasan Razavi Agricultural and Natiral Resources Research and Education Center, AREEO, Mashhad, Iran.
4 Extention and Public Participation Department, Khorasan Razavi Agriculture Organixation, Mashhad, Iran.
چکیده [English]

Dargazi melon is one of the important populations of high quality in terms of sugar (15 to 17 brix) and it taste in Khorasan Razavi province. Dargazi melon fruit has bright white and yellow skin color with green lines. This variety has oblong shape and therefore it has better marketing value than other varieties. In the first step of experiment the different characteristics and compatibility melon populations were evaluated in different areas of the province during 1998 to 2001 for four years at Mashhad, Torbat-e Jam and Birjand cities. Dargazi melons population among compared populations had desirable traits such as high sugar content (Brix), high quality and special flavor, good shape and relative resistance to melon fly as the most important pests of fruit and melon. In the next step in order to improve the agronomic traits of the native population of the project was carried out during 2006 to 2011 for 5 years in the Mashhad and Gonabad. The plant row method was used for breeding selection. Gardner was classified as farm network. With fruit ripening in the first year, 10 percent of desirable plants from each plot were selected. Selection of fruits and seeds were numbered separately. In the second year, half of the seeds of each number were stored and the other half was planted in a 20 meters row in order to charactering and comparing population with each other. After selecting the superior numbers at the end of the second year, the seeds were bringing out from the ware house and mixed for planting purposes thru following year. In third year their seeds were planted, and since the obtained population had no good uniformity and purity, breading program was repeated for another 3 years, as the first step was.At the end of the fifth year, breeding population were compared with initial population by using t-test. By the end of the selection period, the improved population had high percentage of desirable traits. The results showed that breeding program was able to improve many quantitative and qualitative characteristics of the Dargazi melon initial population. Advanced population had uniformity, high eryield and sugar content. The number of fruits per plant and average fruit weight was higher than the initial population. At this step obtained population as advanced population with having better uniformity and superiority was propagated as nucleus mother seed.  In the final step of the breeding program at 2013, thru a two-year research-extension project, the breeding population Dargazi was compared with initial Dargazi population (control) in Gonabad and Torbat-e Jam. The results showed that advanced population with having 19 tons yield per hectare significantly was better than initial population with having 5.8 tons yield per hectare.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Local population
  • PURIFICATION
  • Mass selection and Plant in row
1- رافضی ر، سبحانی ع‌ر، جعفری پ، مشرف قهفرخی غ‌ع (1392) گزارش نهایی پروژه بررسی سازگاری و مقایسه ارقام تجاری خربزه و جمعیت‌های پیشرفته حاصل از گزینش در مناطق مختلف کشور. مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر. شماره 44029، 25 صفحه
 
 
2- سبحانی ع‌ر، حمیدی ح (1393) مدیریت تولید و اصلاح خربزه. انتشارات تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی، 225 صفحه
 
 
3- شفاءالدین س، وجدانی پ (1376) بررسی تنوع ژنتیکی و اثرات اقلیم روی صفات بذر هندوانه‌های بومی ایران. نهال و بذر 13 (3): 52-41
 
 
4- Fageria MS, Arya PS, Choudhary AK (2001) Vegetable breeding. Kalyani publisher. pp. 25
 
 
5- Feher T (1993) Watermelon: Genetic improvement of vegetable crops. Pergmon Press. Oxford. Newyork. pp. 36
 
 
6- Kallo G (1988) Vegetable breeding. Vol. I. CRC press. pp. 48
 
 
7- Mecreith J, Nelson D, Grament H (1993) Genetic improvement of vegetable rops. Perganion Press. India. pp. 28
 
 
8- Peterson CE (1975) Plant introduction in improvement of vegetable. Hort. Sci. 10: 575-580
 
 
9- Singh PP, Thinrd TS, Lal T (1996) Reaction  of  some muskmelon genotypes against pseudoperonopora cubensis unde field and artificial epiphytoic conditions. Indian Phytopath. 49(2): 188-190
 
 
10- TahaM, Omara K, ElJack A (2003) Correlation amon growth, yield and guality characters in cucumis melo L. Cucurbit Genetics Cooperative Rep. 26: 9-11
 
 
11- Zalapa JE, Staub JE, McCreight JD (2006) Gen. means analysis of plant architectural traits and fruit yield in melon. Plant Breed. 125: 482-487