قابوس، رقم جدید گندم نان مناسب کاشت در مناطق دیم گرمسیری ایران

نویسندگان

مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد

چکیده

لاین CMSS00M02400S-030M-030WGY-030M-9M-0Y KAUZ/PASTOR//BAV92/RAYON (رقم قابوس) با منشأ مرکز بین‌المللی تحقیقات گندم و ذرت (CIMMYT) در سال زراعی 86-1385 در ایستگاه‌های گچساران و گنبد مورد ارزیابی اولیه قرار گرفت و با توجه به زودرسی، ارتفاع بوته و وزن هزار دانه مناسب انتخاب شد. این لاین به دلیل دارا بودن عملکرد دانه بالا و صفات زراعی مطلوب در آزمایش‌های مقدماتی و پیشرفته به مدت سه سال (91-1388) به همراه 16 لاین پیشرفته دیگر و رقم شاهد کوهدشت در آزمایش‌های یکنواخت سراسری در ایستگاه‌های گرمسیری گچساران، گنبد، مغان و خرم‌آباد ارزیابی شد. متوسط عملکرد رقم قابوس در تمام ایستگاه‌ها، 3514 کیلوگرم در هکتار بوده که در سطح احتمال پنج درصد نسبت به شاهد کوهدشت با عملکرد 3333 کیلوگرم در هکتار برتری داشت. قابوس دارای بهترین میانگین رتبه با انحراف معیار کم و ضریب تغییرات درون مکانی بسیار کمی بود. در حالیکه رقم شاهد کوهدشت با میانگین رتبه هفتم، کمترین ضریب تغییرات درون مکانی و انحراف معیار رتبه نسبتاً بالایی داشت. علاوه بر این، رقم قابوس در شرایط آبیاری تکمیلی در مقایسه با شاهد سازگار کوهدشت در سطح احتمال پنج درصد، برتری معنی‌داری داشت. تفاوت چشمگیر اغلب مؤلفه‌های مرتبط با کیفیت نانوایی بویژه میزان پروتئین، ارتفاع رسوب SDS، گلوتن تر و میزان آب قابل جذب، از دیگر صفات برجسته این رقم بود. همچنین در مقابل بیماری‌های مهم شایع در ایستگاه‌های هم اقلیم در شرایط طبیعی و آلودگی مصنوعی مزرعه و گلخانه حساسیتی از خود نشان نداد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Qaboos, a New Spring Bread Wheat Cultivar for Planting in Warm Dryland Areas of Iran

نویسندگان [English]

  • Mohtasham Mohammadi
  • M Hassanpour Hosni
  • Mehdi Kalateh
  • Hasan Khanzadeh
  • Tahmaseb Hoseinpour
  • Mozafar Rostaii
  • Hasan Ghojegh
  • Marefat Ghasemi
  • Mahammad Armion
  • Mohammad Mehdi Poursiabidi
  • Farzad Afshari
  • Mohsen Yasaii
  • Mahmood Ata Hosseini
  • Samad Sarkari
  • Rahim Hooshiar
  • Masoume Kheirgoo
  • Nasrollah Tabatabai
  • Shaban Kia
  • Mohammad Dalvand
  • Ramin Roohparvar
  • Mahmoud Moradi
Agricultural and Natural Resources Center of Kohkiloye and Boirahmad, Iran.
چکیده [English]

The new line (KAUZ/PASTOR//BAV92/RAYON CMSS00M02400S-030M-030WGY-030M-9M-0Y) (Gaboos cultivar) was evaluated at Gachsaran and Gonbad Agricultural Research Stations in the first time in 2006-2007. Due to optimum earliness, plant height, kernel weight and successful performance of grain yield in observation nursery, preliminary and advanced yield trials (2007-2009), this genotype along to 16 promised lines and check (Koohdasht cv.) studied during three years (2009-2012) in uniform regional wheat yield trials in Gachsaran, Khoram Abad, Gonbad and Ilam stations. Three years average of grain yield across all stations for new cultivar was 3514 kg/ha which showed significant difference at 5% probability level in compare to check (3333 kg/ha), and also, considered line had 17 and 11 percent grain yield increasing with significant preference at 5% and 1% probability level in Gachsaran and Gonbad stations respectively. In view of stability parameters, Gaboos cultivar had the best rank with low standard deviation and small within location coefficient of variation among all advanced lines. Koohdasht cultivar (check) had seventh rank with partially high standard deviation of rank, but, the least within location coefficient of variation. Mean while, it has good preference for qualitative characteristics particularly: protein percent, wet gluten, gluten index, water absorption, seed hardiness, zeleny number, sodium dodecyl solphat and bread volume in compare to check. New cultivar has not showed remarkable susceptibility to important current diseases such as yellow rust, brown rust, common bunt and Fusarim head blight in warm dry land stations under natural infection and artificial inoculation conditions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Breeding
  • Dryland
  • drought
  • Environmental stress and Heat